Πολιτιστικός Σύλλογος Μουσθένης "ΤΟ ΠΑΓΓΑΙΟ"

13 Οκτωβρίου-Επέτειος Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908)

Μνήμη Παύλου Μελά

Στις 13 του Οκτώβρη στα 1904, άφησε την τελευταία του πνοή στη Μακεδονία μια ευγενική φυσιογνωμία του Μακεδονικού Αγώνα, ο Παύλος Μελάς. Άδολος και ανεξίκακος αγωνιστής, όπως φαίνεται από τη στάση που τηρούσε σε φίλους και εχθρούς, και κυρίως στους αιχμαλώτους, αρνήθηκε μια εξασφαλισμένη στρατιωτική σταδιοδρομία στην Αθήνα, αλλά και τη θαλπωρή της οικογενειακής ευτυχίας, για να βρεθεί εθελοντής στη Μακεδονία που υπέφερε από τη βουλγαρική προπαγάνδα και βία. Τα γράμματά του προς τη γυναίκα του Ναταλία, αποτελούν την αδιάσειστη απόδειξη της φιλοπατρίας του που επισφραγίστηκε με το θάνατό του στη γη της Μακεδονίας. Οι απλοί χωρικοί με το αλάνθαστο αισθητήριό τους και την αυθόρμητη καλλιτεχνική έκφραση, τραγούδησαν το θάνατο του παλικαριού μ’ ένα ωραίο δημοτικό τραγούδι που πατάει γερά πάνω στην παράδοση των κλέφτικων δημοτικών τραγουδιών του 1821:

      Τι ’ναι ο αχός που ακούγεται στης Καστοριάς τα μέρη;
Μην κανας γάμος γίνεται, μην κάνα πανηγύρι;
Ουδέ και γάμος γίνεται, ουδέ και πανηγύρι,
ο Μίκης Ζέζας πολεμάει μ’ ένα ταμπόρι ασκέρι.
Τριγύρω – γύρω παγανιά κ ο Μίκης με τριάντα,
κράζει τα παλικάρια του και τα γλυκομιλάει:
-Παιδιά μου, μην τρομάζετε, το χάρο μη φοβάστε,
τα παλικάρια τα καλά μόν’ ένα Θεό φοβούνται.
Αρπάξτε τα τουφέκια σας και σύρτε τα σπαθιά σας,
γιουρούσι για να κάνομε, αντίπερα να βγούμε.
       Αρπάζουν τα τουφέκια τους και σέρνουν τα σπαθιά τους,
   γιουρούσι κάνουν και περνούν στην άντικρυ ραχούλα.
Κανένας δεν σκοτώθηκε, κανένας δεν λαβώθη,
μον’ ένα λεβεντόπαιδο του πήραν το καμάρι.
Μελά, σε κλαίει η Ήπειρος και η Μακεδονία,
σε κλαίει κι η μαύρη μάνα σου η κυρά Ναταλία.